Giải phóng mặt bằng (GPMB) là công việc liên quan đến lợi ích của người dân, như di dời nhà cửa, bồi thường cây cối, hoa màu, tài sản vật kiến trúc trên đất. Đây là một quá trình đa dạng và phức tạp thể hiện sự khác nhau giữa các dự án và liên quan trực tiếp đến người bị thu hồi đất, chủ đầu tư và các cấp chính quyền, các tổ chức trong hệ thống chính trị.

Qua thực tế công tác GPMB tại các dự án mà Ban đã và đang quản lý có thể thấy công tác GPMB luôn có những khó khăn, vướng mắc; không có khó khăn nào giống khó khăn nào; nhưng chung quy lại đều xoay quanh các vấn đề về nguồn gốc đất, đơn giá đất, đơn giá tài sản, vật kiến trúc, cây cối hoa màu để tính bồi thường; nhận thức và ý thức của một bộ phận người dân trong việc thực hiện chủ trương thu hồi đất và chính sách BT, GPMB còn chưa cao ảnh hưởng đến tiến độ của dự án.

Nhận thức được những khó khăn và tầm quan trọng của công tác GPMB đối với mỗi dự án, nhất là qua kinh nghiệm tại một số dự án Ban đã và đang thực hiện nên những năm qua lãnh đạo Ban đã rất chú trọng công tác này; lãnh đạo luôn sâu sát, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác GPMB. Đặc biệt với dự án đường dây 220kV Nậm Mô - Tương Dương, đây là dự án truyền tải đầu tay của Ban; một dự án trải dài theo tuyến với tổng chiều dài gần 75 km, đi qua địa bàn của 2 huyện, 8 xã miền núi; qua huyện Kỳ Sơn 19,3km và huyện Tương Dương 55,156km. Theo đó mỗi dự án đều có cán bộ Phòng GPMB bám sát hiện trường, tham gia và phối hợp cùng với Hội đồng GPMB, các cấp chính quyền địa phương ngay từ đầu để nắm bắt, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của người dân cũng như đẩy mạnh công tác tuyên truyền góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác GPMB khi thực hiện dự án đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Chủ động nắm bắt và phản ánh kịp thời những vấn đề phát sinh, tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu kiến nghị của nhân dân về chủ trương, cơ chế, chính sách bồi thường, các điều kiện đảm bảo cho TĐC; đồng thời phối hợp với các cấp, các ngành và các cơ quan liên quan giải quyết những vấn đề phát sinh, khiếu nại, phản ánh của nhân dân trong việc thực hiện chủ trương, chính sách đối với việc BT, GPMB thực hiện dự án; động viên nhân dân khắc phục những khó khăn trước mắt, bàn giao mặt bằng cho dự án đúng tiến độ, thời gian. Phối hợp với các cơ quan ban ngành, tranh thủ sự ủng hộ của các Đoàn thể để lồng ghép, tổ chức tuyên truyền cho nhân dân nắm vững chủ trương, cơ chế chính sách đối với việc BT, HT, TĐC. Hỗ trợ nhân dân, nhất là những gia đình neo đơn, khó khăn trong việc kiểm kê, tận thu tài sản, tháo dỡ, di dời, TĐC, ổn định cuộc sống, đảm bảo kết quả, thời gian, tiến độ của dự án. Đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của Trưởng bản, địa chính xã, đảng viên, người cao tuổi, ở địa phương để tuyên truyền, vận động thuyết phục nhân dân.

Một điểm mới và sáng về công tác GPMB tại dự án ĐZ220kV Nậm Mô - Tương Dương là công tác thống kê, kiểm đếm tài sản, cây cối hoa màu trên đất được tiến hành song song với quá trình trích đo bản đồ địa chính và bàn giao mặt bằng. Để làm được điều này chính là nhờ vai trò của công tác dân vận, thuyết phục. Thuyết phục từ cấp chính quyền địa phương, Hội đồng GPMB, người dân đồng thuận với chủ trương, đồng thuận với phương án tổ chức thực hiện công tác GPMB cho dự án để từ đó đẩy nhanh và rút ngắn được thời gian thực hiện.

Cùng với công tác tuyên truyền, mỗi cán bộ P.GPMB được phân công phụ trách tại các huyện Kỳ Sơn và Tương Dương trong vùng dự án thường xuyên đôn đốc, bám sát hiện trường, phối hợp cùng Hội đồng GPMB, chính quyền địa phương để nắm bắt tình hình, đôn đốc công tác GPMB; trực tiếp xuống từng thôn, bản để để thuyết phục, vận động người dân chấp hành chế độ chính sách bồi thường, GPMB. Hội đồng, các phòng ban chuyên môn phối hợp chặt chẽ với chính quyền, các cơ quan, đơn vị có liên quan tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, TĐC. Vận động, thuyết phục cán bộ, hội viên và người dân hiểu, đồng tình ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác GPMB hay giám sát khi thực hiện các quy định của pháp luật về công tác GPMB.

Có một điểm chung, khi GPMB, nhiều hộ dân không đồng ý với mức giá bồi thường của Nhà nước khiến việc vận động gặp nhiều khó khăn. Một số trường hợp còn bị tác động bởi sự xúi giục của người ngoài nên không hợp tác với chính quyền và những người làm công tác GPMB. Hiểu được tâm lý “tiếc của” của người dân khi đất đai của gia đình bị thu hồi và muốn Nhà nước áp giá đền bù cao, Tổ Công tác trong qua trình làm việc, tiếp xúc dân đã vào cuộc tuyên truyền, vận động với phương châm “Đến từng ngõ, gõ từng nhà”, “mưa dầm thấm lâu” “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong” “luôn gần dân, trọng dân, thấu hiểu tâm tư nguyện vọng của nhân dân, giải quyết công việc hài hòa, hợp lý, thấu tình đạt lý”, cùng với sự cố gắng nỗ lực, kiên trì của cả hệ thống chính trị, những băn khoăn, vướng mắc của nhân dân dần được tháo gỡ, đa số người dân đã hiểu, đồng thuận, không suy tính thiệt hơn sẵn sàng chấp hành và ủng hộ chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, phát huy hiệu quả vai trò của công tác dân vận, sau 6 tháng triển khai dự án đã đủ điều kiện bàn giao 145/145 vị trí móng cột, đáp ứng tiến độ phục vụ khởi công công trình vào ngày 28/11/2021. Đến nay đã hoàn thành 100% công tác phê duyệt phương án BT, GPMB cũng như hoàn thành thủ tục xin và thuê đất với địa phương; hoàn thành hồ sơ BT, GPMB với 2 Hội đồng.

Công tác GPMB là công việc rất khó khăn, do vậy muốn làm thành công mỗi cán bộ phải là những người am hiểu pháp luật, thường xuyên, kiên trì qua lại gần dân, nắm tâm tư nguyện vọng của dân, nhất là những hộ dân tư tưởng chưa thông bằng cách tiếp cận của cơ quan dân vận chứ không phải cơ quan Nhà nước. Khi cần, sẵn sàng lắng nghe họ nói, tháo gỡ từng việc trên nguyên tắc "dễ làm trước, khó làm sau" một cách công khai, minh bạch, dân chủ; cần tìm hiểu về đối tượng vận động để sắp xếp cán bộ xuống làm việc sao cho phù hợp như Trưởng bản, Lãnh đạo xã, Bí thư Chi bộ thôn, Hội phụ nữ, Cựu chiến binh, người cao tuổi…Còn với trường hợp nhận thức còn hạn chế, cần tranh thủ mối quan hệ anh em họ hàng, bạn bè thân thiết để giúp sức vận động.

Từ những kết quả đã đạt được trong thời gian vừa qua thì công tác dân vận trong công tác BT, GPMB vẫn còn gặp không ít khó khăn vướng mắc. Do đó, cần quan tâm thực hiện tốt một số giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả của công tác dân vận trong bồi thường, GPMB, đó là:

1. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động của các Ban, Ngành, Tổ chức Đoàn thể và địa phương, đổi mới trong cách thức tổ chức, thực hiện, tiếp cận với người dân để giải thích, vận động, thuyết phục. Cấp ủy, chính quyền các cấp phải thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ Công tác để đảm bảo sự thống nhất, chặt chẽ từng giai đoạn của công trình, dự án; nắm chắc tình hình tư tưởng của nhân dân, kịp thời vận động, thuyết phục, giải thích những điều mà nhân dân chưa rõ. Báo cáo kết quả, đề xuất với các cơ quan chức năng giải quyết kịp thời.

2. Trong công tác vận động, cần chú trọng tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong gia đình thuộc diện phải GPMB. Tập trung vận động những gia đình có uy tín, có lợi thế trong xã hội, nhằm tạo niềm tin cho quần chúng nhân dân noi theo. Những trường hợp đã được giải quyết, tuyên truyền, vận động nhiều lần nhưng vẫn chưa thống nhất, Tổ công tác phân công những cán bộ, công chức có kinh nghiệm, tiếp cận và kiên trì thuyết phục.

3. Đối với những hộ dân có tranh chấp, cán bộ GPMB phải phối hợp với các Đoàn thể tại địa phương và các Ban, Ngành liên quan để giải thích, hòa giải; những trường hợp tách hộ, nhập khẩu, chuyển nhượng đất trong quá trình thực hiện dự án thì phối hợp tiến hành xác minh cụ thể để có cơ sở giải thích với từng hộ dân.

Ngoài ra, trong công tác chỉ đạo thực hiện GPMB phải có tính quyết liệt, đồng bộ và kịp thời với sự phân công, phân cấp cụ thể, rõ ràng, đúng người, đúng việc; cùng với đó là sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị từ tỉnh, huyện đến thôn, xóm, tổ dân phố và coi đây là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm của các đơn vị, địa phương.

Huy Ích – CV Phòng BT- GPMB Ban QLDA Điện 1